نقطه آغاز روند شکل گیری بسیج در ایران، فرمایشات حضرت امام خمینی (ره) در چهارم آذرماه ۱۳۵۸ بود. ایشان در بخشی از سخنانشان فرمودند:
« مملکت اسلامی باید همه اش نظامی باشد و تعلیماتش نظامی باشد. باید ملت ما جوان هایش مجهز باشند به همین جهاز و علاوه بر جهاز دینی و ایمانی که دارند، مجهز به جهازهای مادی و سلاحی هم باشند. جوانها را یادشان بدهید، همه جا باید اینطور باشد که یک مملکتی بعد از چند سالی که ۲۰ میلیون جوان دارد ، بیست میلیون تفنگدار داشته باشد و یک چنین مملکتی آسیب پذیر نیست و الآن هم الحمدالله آسیب پذیر نیست.» « صحیفۀ نور- ج ۱۰- ص۲۳۹»
پس از این فرمان ، اقدامات اولیه برای آموزشهای عمومی مورد نیاز مردم آغاز شد و آحاد مردم نیز برای شرکت در بسیج عمومی اعلام آمادگی کردند.به دنبال فرمان حضرت امام و تاکیدات ایشان، شورای انقلاب اسلامی در تاریخ ۱۹ /۴/۱۳۵۹ تشکیل « سازمان بسیج ملی » را تصویب کرد تا این سازمان ضمن آموزش و سازماندهی همه افراد داوطلب، آنان را بری مقابله با هرگونه تهدید و تجاوز داخلی و خارجی آماده نماید.
در دی ماه ۱۳۵۹ با تصویب مجلس شوری اسلامی « سازمان بسیج ملی » به « واحد بسیج مستضعفین » تغییر نام داد و در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ادغام شده و فرماندهی آن به سپاه واگذار شد. واحد بسیج مستضعفین تا سال ۱۳۶۹ به کار خود ادامه می داد تا اینکه در این سال « نیروی مقاومت بسیج » جایگزین واحد بسیج شد و با ستادی مستقل به عنوان یکی از نیروهی پنج گانه سپاه مسئولیت انجام کلیه امور مربوط به بسیج را به عهده گرفت و هم اکنون نیز به کار خود ادامه می دهد.
هر کشوری که منابع و دارائی ها ی ارزشمندی داشته باشد که دشمنان چشم طمع به آن داشته باشند و یا حرفهایی داشته باشد که موجب بیداری ملت ها علیه ظالمان و ستمگران شود، یقیناً دشمنانی خواهد داشت که در صددند تا در هر فرصت ممکن چنین کشوری را از پای درآورند.
انقلاب اسلامی ایران که به رهبری امام خمینی (ره) ابتدا رژیم ظالم شاهنشاهی را در ایران از بین برد و دست طمع مستکبرین را از منابع عظیم یران اسلامی کوتاه کرد از ابتدا تا کنون همچون خاری در چشم دشمنان یران باقی مانده است و تبعاً تا زمانی که ین انقلاب متکی به اسلام و حضور فعال مردم درصحنه باشد، هیچ آسیبی نخواهد دید.
اما ین امر به منزلۀ عدم طمع دشمنان نخواهد بود و آنان هر وقت که کوچکترین ضعفی را در آمادگی و همیت مردم از نظام اسلامی احساس نمایند بر آن خواهند بود تا ضربه ای به جمهوری اسلامی وارد کنند، بنابرین تا زمانی که دشمنی دشمنان وجود دارد بایستی آحاد مردم از طریق آموزش و تمرین ، آمادگی های دفاعی لازم را کسب نموده و در قالب یک سازمان وسیع مردمی (بنام بسیج) سازماندهی شوند تا در مواقع لزوم همچون صاعقه بر سر دشمنان خارجی و عوامل داخلی آنها فرود آیند تا نه تنها دشمنان امکان تجاوز به ایران اسلامی را نداشته باشند، بلکه فکر آن را هم نکنند.